Mediteren: de interpretatie hiervan is voor iedereen anders en dat is oké

Meditatie: de één ziet het als een manier van leven, de ander als iets zweverigs. Dat meditatie steeds meer gezien wordt als een manier om te ontspannen en steeds meer geaccepteerd wordt in de westerse maatschappij is wel duidelijk. Maar wat is meditatie nu precies? Wat voor soorten meditatie zijn er? Voor iedereen betekent het iets anders en er zijn verschillende interpretaties van wat het nou precies is. Bovendien is er niet één de beste manier van mediteren. Wat is jouw ervaring met mediteren of jouw interpretatie hiervan?

Mindfulness, meditatie, ontspanningsoefeningen: allemaal technieken die steeds vaker worden aangedragen als dé oplossing tegen drukte, stress en burn-out. Waar het twintig jaar geleden nog gezien werd als iets zweverigs, worden mindfulness (oosterse meditatie in een westers jasje) trainingen momenteel zelfs vergoed door zorgverzekeringen. Het lijkt dus alsof dit zelfs door de wetenschappelijke medische wereld als effectieve oplossing voor problemen wordt gezien. In mijn optiek niet geheel onterecht. Alhoewel ik wel vind we het niet moeten gaan zien als een symptoom bestrijder. Een symptoom bestrijder als pleister op de wond voor de pijn die we ervaren van de stress en onrust door ons drukke, hectische leven. Dat kan natuurlijk, maar ik geloof niet dat dát echt de bedoeling is. Wil je echt de voordelen van mediteren (op lange termijn) ervaren en ga je er mee aan de slag, dan kom je er achter dat het veel meer is dan een quick-fix voor stress-relief wat nu toevallig een trend aan het worden is. 

Tijdens mijn studie merkte ik al dat ik helemaal kriegel werd van te lang met mijn neus in de boeken zitten. Hetzelfde had ik tijdens mijn eerste kantoorbaan. Lang stilzitten en een lange tijd me ergens op focussen was niet voor mij weggelegd. Ondanks dat ik goed kon leren. Ik kan stof snel in mij opnemen en onthouden. Voor korte tijd dan. Om mij heen zag ik dat anderen daar minder moeite mee hadden. Zo ontstond het gevoel dat ik een probleem had. Bovendien had ik één en ander aan emotionele problemen te verwerken waardoor ik in die periode behoorlijk onrustig werd. 

Een enorm druk hoofd

Ik raakte hier onzeker door. Ik dacht dat er iets mis met mij was. Ik was anders dan anderen. Ik besloot hier hulp voor te zoeken. Ik kwam terecht bij coaches, (alternatief) therapeuten en zelf een psycholoog. Allemaal gaven ze het beestje een andere naam: hoogsensitief, overprikkeld zenuwstelsel, nieuwetijdskind, AD(H)D, onverwerkt trauma en zelf angststoornis. Ik kon me nooit heel goed in één van de diagnoses vinden. Ook omdat ik niet echt geloof in hokjes denken. Door deze periode van zoeken naar mezelf en de wil om beter mijn weg te vinden in het leven, heb ik mezelf wel ontwikkeld en heb ik veel over mezelf geleerd. Ik kon mij nog het meest vinden in het feit dat ik hoogsensitief ben en dat ik een enorm druk hoofd heb. Ik ben altijd aan het denken, analyseren en dagdromen. Bovendien voel en ervaar ik alles heel erg intens. Zowel positieve als negatieve dingen. 

Op zoek naar balans

Steeds meer kwam ik er achter dat ik geen diagnose nodig had om een probleem op te lossen, maar zelf moest accepteren dat ik nou eenmaal zo ben en mijn leven zo moest creëren dat ik mezelf ruimte gaf om te zijn zoals ik ben. De voordelen gaan zien en inzetten van hoe ik in elkaar zit. Dat ik geen probleem heb, maar de maatschappij waar ik in leef misschien wel een probleem is (of niet geschikt is voor mij). Om mijn (overdaad aan) energie meer in balans te krijgen, ben ik begonnen met yoga, mindfulness en later ook meditatie. Ik merkte al dat ik rustig werd van bewegen met aandacht. Dat was een goede eerste stap. Om me beter te concentreren ben ik later ook begonnen met mediteren. Waar ik eerst dacht dat mediteren gewoon stil zijn was en een manier om niet zo veel te hoeven en kunnen denken en het rustig te krijgen in mijn hoofd, ben ik er in de loop van de jaren achter gekomen, dat mediteren zoveel meer is dan dat.

Ik ben begonnen met begeleide mindfulness oefeningen. Gewoon stil zitten en ‘zelf’ mediteren daar kon ik destijds nog helemaal niks mee. Ik had het idee dat het wel hielp. Het zorgde er voor dat ik even uit mijn gedachtenstorm kwam. Hoe vaker ik op zoek ging naar andere begeleide meditaties of ontspanningsoefeningen, hoe meer ik geïnteresseerd raakte in meditatie en op onderzoek uit ging. Er zijn zoveel verschillende manieren om te mediteren met ieder zijn eigen invalshoek of doel. Zo heb je:

• Trancendente meditatie; waarbij je je focust op één object;
• Vipassana meditatie; waarbij je je bewust wordt van de werkelijkheid door veranderingen in lichaam en geest en leert observeren zonder oordeel;
• Mindfulness meditatie; boeddhistische (vipassana) meditatie verpakt in een westers jasje;
• Mantra meditatie; waarbij je door het herhaaldelijk uitspreken van een woord, klank of zin streeft naar de aandacht te laten versmelten met het huidige moment;
• Non-duale meditatie; waarbij een non duaal gewaarzijn zorgt voor ruimtelijkheid en een diepe dimensie van de werkelijkheid, overstijgend aan ruimte, tijd, zijn en niet-zijn;
• Visualisatie meditatie; waarbij je je richt op beelden door middel van verbeeldingskracht om te zorgen voor nieuwe neurale paden of het aanleren van nieuwe gedachten en gewoontes;

Dit zijn er nog maar een paar. Er zijn nog veel meer verschillende vormen van meditatie. De ene persoon richt zich graag op één soort meditatie, de ander voelt zich lekkerder bij een combinatie van een aantal vormen van meditatie. Wanneer je begint met mediteren is het wijsheid om meerdere vormen te proberen, zodat je zelf gaat ontdekken welke vorm, welk effect op jou heeft.

Mijn meditatie ontdekkingsreis begon met het bewuster worden van de wisselwerking tussen lichaam en geest. Bewust zijn bij het hier en nu. Dit ben ik begonnen met oefenen door mindfulness oefeningen toe te passen in mijn leven. Ik begon, naast bewust tijd nemen voor een mindfulness oefeningen, het ook toe te passen op andere momenten in mijn leven: bewust tandenpoetsen, bewust lopen, bewust mijn haar borstelen. Wat doe ik, wat voel ik en welke zintuigelijke ervaringen heb ik daarbij? Het maakte me bewuster, gaf me rust, maar soms werd ik er ook helemaal onrustig van. Ik ben mijzelf soms al heel bewust van mijn eigen lichaam en mezelf nog bewuster focussen op op bepaalde handelingen of processen kan mij soms juist ook heel erg onrustig maken. Er ontstonden vragen als:

• Heb ik wel meer focus nodig?
• Kan het zo zijn dat je juist onrustiger wordt van meditatie? Of is dit een tijdelijk proces?
• Wat nou als ik niet geschikt ben voor meditatie?

Het smaakte naar meer

Ondanks mijn twijfels over nog meer bewust worden van dingen, wilde ik meer weten. Meer voelen en meer leren. Ik ben op onderzoek gegaan (de rationeel-analytische ik in mij wil altijd alles weten en lezen over iets voordat ik ergens mee aan de slag ga). Ik ging lezen over diverse technieken, ik vond online allerlei begeleide meditaties en heb veel gesproken met mensen die al ervaring hadden met meditatie. Overal in de stad probeerde ik Yoga lessen uit. Ik volgde een workshop Zen-meditatie gedaan en ging naar een 10-daagse Vipassana stilte retraite in België. Tot de dag van vandaag probeer ik nog geregeld nieuwe technieken uit, maar ik blijf me toch het beste voelen bij het zelf beoefenen van op Vipassana geïnspireerde ademhalinghalings- (Anapana), inzicht- (Vipassana) en compassie- (Metta) meditatie en zo nu en dan begeleide oefeningen ter inspiratie, zoals Yoga Nidra, visualisatie, bodyscans en chakra meditatie. Vipassana heeft mij veel inzichten gebracht in mijzelf, in verhoudingen tussen mensen, energiën en de samenwerking van lichaam en geest (eigenlijk nog veel meer, maar daar zal ik hier verder niet over uitwijden, anders word dit een blog van 5000 woorden).

Meditatie vinden in andere activiteiten

Zoals ik al eerder aangaf is lang stilzitten niet altijd geschikt voor mij. Ik ben er wel beter in geworden. Door Vipassana heb ik geleerd dat alles vergankelijk is en kan ik beter omgaan met ongemakken zoals onrust en lang stilzitten. Dat wil niet zeggen dat ik nu perse rustiger bén. Ik kan er voor kiezen om rustiger te zijn. Dat ik die optie heb geleerd is heel erg fijn, het gaf me een gevoel van keuze en controle over mijn eigen geest. Soms kies ik er dus voor om stil te zijn of stil te zitten, maar ik weet ook hoeveel rust en/of goede energie ik krijg van beweging. Van niet-focussen, van dagdromen, chaos en rondrennen als kip zonder kop. Soms vind ik dat heerlijk en het stimuleert mijn creativiteit. Het toelaten van alles wat er is, ook als dat chaos is, kan ook heel meditatief zijn. Wanneer ik merk dat ik de behoefte heb om de chaos in mijn hoofd toe te laten, ga ik tekenen, schrijven, schilderen of bewegen. Of gewoon dat doen waar ik zin in heb. Zonder een duidelijk doel maar ik neem er wel bewust de tijd voor. Hoe vaker je dit doet, hoe meer je zal merken dat dit ook heel ontspannend kan werken, dat je of in een hyperfocus of flow kan raken, of het allemaal juist niet lukt. Ook wanneer je voor jou gevoel slecht ‘werk’ aan het maken bent, kan dat ook heel nuttig of meditatief zijn. Het leren accepteren van dat je iets doet zonder doel, maar dat je daar blijkbaar behoefte aan hebt, kan je ook veel leren of inzichten geven. 

Meditatief ervaren helpt je niet alleen ontspannen, maar kan ook hard werken zijn. Jezelf tegen komen. Vallen en opstaan. Anders voelen, anders ervaren en anders kijken. Misschien denk je: waar heeft ze het over of misschien begrijp je juist precies wat ik bedoel. Wat ik eigenlijk probeer te zeggen is dat voor iedereen meditatie iets anders betekent. Iedereen heeft zijn eigen waarheid of visie over iets, dus ook over mediteren en dat is helemaal oké. Ik ben in ieder geval heel erg blij dat ik meditatie, op wat voor een manier dan ook, een onderdeel van mijn leven heb uit laten maken. Dat iedereen een ander doel of andere ervaring heeft met meditatie is helemaal oké, voorbeelden van hoe je meditatie kan zien, zijn:

• mediteren om te ontspannen;
• mediteren om meer focus of flow te ervaren;
• mediteren zien als gedachteloos zijn;
• mediteren zien als een manier om inzicht of een dieper bewust zijn te krijgen;
• mediteren zien als een manier om energie of vibraties te voelen;
• mediteren zien als een lifestyle;
• mediteren onzin vinden of zien als iets zweverigs;
• meditatie zien als de kunst van het leven.

Wat betekent meditatie voor jou? 

Wil jij leren hoe je creatief kunt mediteren? Boek dan de lessen Visualisatie Meditatie in mei/juni in Groningen: 6x op een donderdagavond voor een introductieprijs van 49,- euro!!